Zioła na działce

Uprawa
Uprawa lebiodki nie nastręcza większych trudności. Roślina ta wymaga jednak stanowiska słonecznego i ciepłej, lekkiej, zasadowej gleby. Na ziemiach żyźniejszych, dobrze nawożonych lebiodka ma silniejszy aromat. Nasiona wysiewa się w kwietniu do skrzyneczki lub wprost do gruntu, płytko, na głębokość kilku milimetrów w rzędy co 30- 40 cm. Na 10 m2 potrzeba 2-3 g nasion. Wysiewy wschodzą po 2 tygodniach. Lebiodkę można także rozmnażać przez podział starszych roślin, wysadzając je podobnie jak rozsadę w rozstawie 40 x 40 lub 50 x 50. Roślina ta ma pełzające, cienkie kłącze z rozłogami, szybko się rozrasta i dlatego już po dwóch, trzech latach zajmuje znacznie większą powierzchnię niż na początku uprawy. Równie często dochodzi do samosiewów, tak więc w późniejszych latach trzeba kontrolować liczebność roślin.

Zbiory i suszenie
Ziele lebiodki ścina się na początku kwitnienia roślin (górne części pędów). Pozostałe, zdrewniałe części należy ponownie przyciąć na kilka centymetrów nad ziemią tak, aby ułatwić drugi odrost, który można także zebrać. Ziele suszymy w warunkach naturalnych w cieniu i przewiewie w temperaturze nieprzekraczającej 30°C.

Wykorzystanie
Lebiodkę stosuje się jako przyprawę, a zarazem surowiec leczniczy, wykorzystujemy jej ziele, a więc ulistnione i kwitnące wierzchotki pędów. Używa się zarówno listków świeżych, jak i suszonych oraz kwiatów. Można je dodawać do wszelkich potraw mięsnych, drobiu, kiełbas, tłustych sosów, potraw z pomidorów. z nasion roślin strączkowych, oberżyny, słodkiej papryki, wszelkich odmian dyni, flaków, zup (ziemniaczanej i jarzynowej), zapiekanek, a w minimalnych ilościach także do bigosu. Przyprawę dodajemy do potraw nie pod koniec gotowania lecz zawsze na początku. Olejek z ziela lebiodki używany jest w przemyśle kosmetycznym do wyrobu niektórych typów wód kolońskich, aromatycznych mydeł, past do zębów i pomadek do ust.

Co zawiera
W zielu lebiodki występuje olejek eteryczny (do 1%), substancje gorzkie, garbniki, związki żywicowe, flawonoidy, fitosterole, sole mineralne, dużo witaminy C i prowitamina A.

Działanie
Lecznicze działanie lebiodki jest dość zróżnicowane i znane było już starożytnym. Arystoteles, Dioskorydes i Pliniusz zalecali przetwory z liści i kwiatów na ukąszenia zwierząt. Hipokrates zalecał ziele lebiodki przy wyczerpaniu nerwowym, w chorobach płucnych i hemoroidach. Dawniej liście lebiodki używane były też jako namiastka herbaty i dodatek do tytoniu. Natomiast z kwiatów lebiodki otrzymywano pomarańczowy barwnik do wełny, a z ziela barwnik czarny. Ziele lebiodki wzmaga wydzielanie soków trawiennych, śliny, śluzu, moczu i żółci. Ponadto istotne jest działanie przeciwskurczowe, wiatropędne, bakteriobójcze i antytoksyczne w obrębie przewodu pokarmowego. Warto wspomnieć o działaniu wykrztuśnym i nasennym. W domu łatwo można przygotować napar z 2 łyżek wysuszonego i rozdrobnionego ziela, które zalewa się 2 szklankami wrzątku i odstawia na 15 minut. Po odcedzeniu pije się go 2-3 razy dziennie na pół godziny przed posiłkiem. Można nim również płukać jamę ustną przy anginie i zapaleniu dziąseł, przemywać trudno gojące się rany i stosować do kąpieli przy bólach reumatycznych i w napięciach nerwowych.